Nửa đầu năm 2025, xuất khẩu nông, thủy sản tăng trưởng mạnh, song theo cảnh báo từ các hiệp hội ngành hàng, mức thuế đối ứng 20% của Mỹ sẽ khiến chi phí tăng cao, sức mua giảm, đe dọa đảo chiều đà tăng trưởng.
Tại Hội nghị thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2025, bà Tô Thị Tường Lan – Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) – cho biết 7 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 6,22 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, một số mặt hàng chủ lực đã chững hoặc giảm, như cá ngừ giảm 2,8% còn 542 triệu USD, riêng tháng 7 giảm gần 19%.
Nguyên nhân chủ yếu do áp lực thị trường, tồn kho cao tại Trung Quốc và vướng mắc từ Nghị định 37 khiến thiếu nguyên liệu.
Bà Lan nhấn mạnh, nửa cuối năm, ngành thủy sản sẽ gặp nhiều khó khăn nếu Mỹ áp thuế đối ứng 20%. Cá tra sẽ chịu tác động lớn về chi phí và giá thành, đặc biệt khi thị trường Trung Quốc chững lại, buộc doanh nghiệp phải đẩy mạnh xuất khẩu sang ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông.
Ngành rau quả xuất khẩu sang Mỹ cũng đối diện nguy cơ tương tự.
Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết 6 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt hơn 261,6 triệu USD, tăng 66% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, nếu mức thuế 20% được áp dụng, chi phí nhập khẩu sẽ tăng, khiến hàng Việt kém cạnh tranh so với nguồn cung từ Mexico, Nam Mỹ hay ASEAN.
Mỹ lại là thị trường yêu cầu khắt khe về chất lượng, an toàn thực phẩm, bao bì, nhãn mác, sở hữu trí tuệ, trách nhiệm xã hội và môi trường. Nếu thuế đối ứng không được điều chỉnh sau đàm phán song phương, người tiêu dùng Mỹ có thể cắt giảm chi tiêu, dẫn đến sụt giảm mạnh đơn hàng từ Việt Nam.
Không chỉ Mỹ, thị trường Trung Quốc cũng là nơi nông, thủy sản Việt vừa có cơ hội, vừa đối mặt thách thức.
Ông Nông Đức Lai, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Trung Quốc, cho biết, mỗi năm nước này nhập khoảng 2.500 tỷ USD hàng hóa, riêng nông sản đạt 210-230 tỷ USD. Dù mở cửa thêm cho nhiều mặt hàng, Trung Quốc vẫn siết chặt kiểm soát chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Doanh nghiệp Việt cần nhanh chóng nâng tiêu chuẩn, cải thiện bao bì, xây dựng thương hiệu để tránh nguy cơ bị cảnh báo hoặc mất thị phần.
Trước những thách thức trên, các hiệp hội ngành hàng đã đề xuất giải pháp đồng bộ.
VASEP xác định hai hướng ứng phó song song: tìm kiếm thị trường thay thế, tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại; đồng thời kiến nghị sửa đổi các quy định bất cập như Nghị định 37 để bảo đảm nguồn nguyên liệu. VASEP cũng kêu gọi xúc tiến thương mại trọng điểm, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận hệ thống phân phối tại ASEAN, Trung Đông và Nam Mỹ nhằm giảm phụ thuộc vào một số thị trường lớn.
Hiệp hội Rau quả Việt Nam đề xuất thúc đẩy đàm phán song phương nhằm giảm hoặc miễn thuế cho các mặt hàng có lợi thế; khuyến nghị doanh nghiệp đẩy mạnh chế biến sâu, cải tiến bao bì, đầu tư hệ thống truy xuất nguồn gốc. Hiệp hội cũng kiến nghị tăng nhập khẩu một số sản phẩm từ Mỹ không cạnh tranh với hàng nội địa để cân bằng thương mại và tạo lợi thế đàm phán.
Từ phía cơ quan quản lý, ông Nguyễn Anh Sơn – Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) – cho biết, Bộ sẽ tiếp tục triển khai các biện pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại, chống bán phá giá, đồng thời mở cửa thị trường mới như vùng Vịnh, Ai Cập, Singapore.
Cục đang xây dựng hai đề án: Đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu và Tận dụng các hiệp định thương mại tự do khi Mỹ áp thuế đối ứng, với mục tiêu đưa ra giải pháp thiết thực cho doanh nghiệp.
Ông Ngô Hồng Phong – Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường – cho biết, Bộ Nông nghiệp sẽ hỗ trợ doanh nghiệp về tỷ giá, tín dụng, logistics, đàm phán kỹ thuật, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn và phát triển chế biến giá trị gia tăng.
Theo giới chuyên gia, thuế đối ứng của Mỹ là lời cảnh báo về rủi ro khi phụ thuộc quá lớn vào một thị trường. Tuy nhiên, nếu các giải pháp từ hiệp hội và cơ quan quản lý được triển khai đồng bộ, ngành nông, lâm, thủy sản Việt Nam vẫn có cơ hội duy trì đà tăng trưởng và hoàn thành mục tiêu xuất khẩu năm 2025.
Theo Doanh nghiệp & Thương hiệu
