Cá tra phile đông lạnh là mặt hàng chủ lực của xuất khẩu cá tra Việt Nam tính đến hiện tại, trong đó Brazil là một trong số nhà nhập khẩu gần như chỉ mua phile cá tra đông lạnh, các sản phẩm khác quốc gia này ít nhập khẩu.
Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, nửa đầu tháng 7/2024, xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang Brazil đạt hơn 4 triệu USD, tăng 4% so với cùng kỳ năm 2023.
Lũy kế xuất khẩu tính đến ngày 15/7/2024 đạt 58 triệu USD, tăng 38% so với cùng kỳ năm ngoái và là thị trường nhập khẩu cá tra nhiều thứ 3 của Việt Nam, chỉ sau Trung Quốc và Mỹ.
Quý II/2024, Brazil gần như không nhập khẩu cá tra giá trị gia tăng từ Việt Nam. Quốc gia này chỉ tiêu thụ phile cá tra đông lạnh mã HS0304, với giá trị nhập khẩu đạt 26 triệu USD trong quý II năm 2024, tăng 39% so với quý II năm 2023.
6 tháng đầu năm nay, nhập khẩu mặt hàng này đạt 53 triệu USD, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2023, chiếm 99,8% tỷ trọng. Trong đó, tháng 1/2024 ghi nhận là tháng thị trường này mua nhiều cá tra phile đông lạnh nhất, với giá trị hơn 14 triệu USD, tăng 83% so với cùng kỳ năm trước.
Đối với cá tra khô và sản phẩm đông lạnh khác (nguyên con, cắt khúc, bong bóng cá tra,…), nửa đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu hơn 110 nghìn USD sang Brazil, tăng gấp 7 lần so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 0,2% tỷ trọng, chủ yếu được xuất khẩu trong quý đầu năm. Quý II/2024, Brazil không nhập khẩu sản phẩm này từ Việt Nam, trong khi cùng kỳ năm ngoái thị trường này nhập khẩu hơn 14 nghìn USD.
Phile cá tra đông lạnh của Việt Nam chiếm thị phần lớn tại thị trường Brazil. Ảnh minh họa
Báo Công Thương dẫn số liệu của Trung tâm Thương mại Thế giới (ITC), Việt Nam là nguồn cung cá thịt trắng (chủ yếu là cá tra) lớn thứ 3 cho Brazil, chỉ sau Mỹ và Canada.
Việt Nam là quốc gia có khoảng cách địa lý xa Brazil hơn so với Mỹ và Canada, tuy nhiên, quốc gia Nam Mỹ này vẫn không ngừng tăng nhập khẩu cá tra Việt Nam.
Nửa đầu năm nay, Brazil ghi nhận tăng trưởng dương 77% về khối lượng cá tra nhập khẩu từ Việt Nam và tăng trưởng ở tất cả các tháng. Trong đó, tháng đầu năm nay là tháng Brazil tiêu thụ nhiều nhất cá tra với hơn 3.000 tấn, tăng 183% so với tháng 1/2023.
Mặc dù giá trung bình xuất khẩu giảm, giá trị xuất khẩu cá tra sang Brazil vẫn tăng trưởng dương nhờ khối lượng nhập khẩu tăng. Giá trung bình xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Brazil chứng kiến mức thấp nhất trong 3 năm trở lại đây, kể từ năm 2022.
Trong đó, tháng 6/2024 chứng kiến mức giá thấp nhất, chỉ 2,61 USD/kg, giảm 13% so với tháng 6/2023; và giảm 25% so với tháng 6/2022. Giá trung bình xuất khẩu cá tra sang Brazil bắt đầu giảm từ tháng 4/2023 và giảm dần qua các tháng. Tháng 3 và tháng 4/2024, giá tăng nhẹ lên 2,71 USD/kg và 2,73 USD/kg rồi lại tiếp tục sụt giảm trong tháng 5 – 6/2024.
Giá trung bình xuất khẩu giảm, khối lượng tăng cho thấy nhu cầu tiêu thụ cá tra tại Brazil không giảm. Năm 2024, nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latin đã nâng dự báo tăng trưởng lên 2,3%, tăng so với mức 1,9% được đưa ra trước đây.
Dự báo, nửa cuối năm nay, quốc gia này vẫn sẽ tiếp đà tăng nhập khẩu cá tra của nửa đầu năm để chuẩn bị cho các lễ hội, kỳ nghỉ. Tuy nhiên, giá trung bình xuất khẩu sang Brazil sẽ khó tăng trưởng mạnh.
Ngoài Brazil, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang một số thị trường khác trong khối Thị trường chung Nam Mỹ (gồm Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay), được đánh giá là vẫn tiềm năng.
Thông tin trên tạp chí Hải quan, tính đến hết tháng 5/2024, xuất khẩu cá tra sang Argentina đạt gần 1,5 triệu USD, tăng 238%; sang Uruguay đạt hơn 700 nghìn USD, tăng nhẹ 2% so với cùng kỳ.
Trong khi đó, Paraguay vẫn khá hạn chế trong việc nhập khẩu cá tra từ Việt Nam. Quốc gia này là nước xuất khẩu nông sản, gia súc và năng lượng điện lớn trên thế giới. Hiện Vĩnh Hoàn là doanh nghiệp duy nhất của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này trong 5 tháng đầu năm nay.
Do khoảng cách về địa lý, khác biệt về ngôn ngữ, chưa có tuyến vận tải hàng hóa, hành khách trực tiếp, dẫn đến chi phí logistics cho hàng hóa từ Việt Nam sang thị trường này cao và 2 bên chưa có hiệp định thương mại tự do.
Các doanh nghiệp kỳ vọng rằng với những tiềm năng, Việt Nam và khối thị trường Mercosur sẽ sớm có Hiệp định thương mại tự do (FTA) đầu tiên, mở đường cho hợp tác giao thương xuất khẩu giữa 2 bên, trong đó có xuất khẩu cá tra sang khối thị trường này.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), khối Thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur) là khối tiểu vùng được thành lập vào năm 1991 bởi các quốc gia gồm Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay. Mercosur là khu vực kinh tế, công nghiệp năng động, cạnh tranh và phát triển, có ảnh hưởng ngày càng lớn với vị thế là khối kinh tế lớn thứ 5 trên thế giới. Với vị trí địa lý quan trọng ở khu vực Đông Á và châu Á – Thái Bình Dương, Việt Nam là cửa ngõ quan trọng đối với các quốc gia Mercosur để đi vào thị trường ASEAN.
