Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP) cảnh báo nguồn cung tôm hùm cho đầu năm 2026 có thể suy giảm mạnh do mưa lũ gây thiệt hại tại vùng nuôi trọng điểm, tạo rủi ro cho giá và đà tăng trưởng xuất khẩu trong trung hạn.
Mưa lũ gây thiệt hại lớn tại vùng nuôi chủ lực
Những ngày cuối tháng 11, khu vực vịnh Xuân Đài (Đắk Lắk – thuộc vùng Phú Yên cũ), nơi có hơn 27.000 lồng nuôi tôm hùm, ghi nhận thiệt hại nặng khi nước ngọt đổ ra vịnh khiến tôm chết hàng loạt. Nhiều hộ mất gần toàn bộ số lồng nuôi, buộc bán tháo với giá giảm hơn một nửa do thiếu điều kiện bảo quản.
VASEP cho biết, nguồn hàng cho các hợp đồng cuối năm 2025 chưa bị ảnh hưởng lớn, nhưng thiệt hại đối với lượng tôm sắp thu hoạch có thể khiến nguồn cung đầu năm 2026 giảm đáng kể.
Áp lực từ thị trường Trung Quốc: Nhu cầu cao nhưng kiểm soát chặt hơn
Nhu cầu từ Trung Quốc – thị trường tiêu thụ gần như toàn bộ tôm hùm xuất khẩu của Việt Nam – được dự báo duy trì ở mức cao trong các tháng cuối năm và giai đoạn chuẩn bị Tết Nguyên đán.
Tuy nhiên, các cảnh báo về siết chặt kiểm nghiệm, yêu cầu truy xuất nguồn gốc và khả năng tăng thời gian kiểm tra có thể tạo ra “điểm nghẽn” cho dòng hàng, đặc biệt với sản phẩm tươi sống.
VASEP nhận định, tôm hùm sẽ tiếp tục là điểm sáng của xuất khẩu thủy sản năm 2025, nhưng để duy trì tăng trưởng, ngành cần bảo đảm ổn định nguồn cung vùng nuôi, nâng cao năng lực tuân thủ và chủ động thích ứng với yêu cầu thương mại ngày càng khắt khe từ thị trường Trung Quốc.
Tôm hùm xuất khẩu tăng gấp đôi trong 10 tháng
Theo số liệu Hải quan, tháng 10/2025 xuất khẩu tôm hùm đạt 93 triệu USD, tăng 75% so với cùng kỳ. Lũy kế 10 tháng, kim ngạch đạt 712 triệu USD, tăng 135% – mức tăng hiếm thấy trong một nhóm hàng đơn lẻ. Tôm hùm xanh tiếp tục là mặt hàng chủ lực, chiếm 98% và đạt 700 triệu USD sau 10 tháng.
Trung Quốc vẫn là động lực tăng trưởng quan trọng, nhập khẩu 702 triệu USD tôm hùm Việt Nam, tăng 135%. Việt Nam cũng mở rộng thị phần nhờ lợi thế thuế quan: Không chịu thuế trả đũa như Canada và Mỹ. Trong khi Canada giảm 39% lượng xuất sang Trung Quốc và Mỹ giảm 10%, Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này tăng gần gấp ba, đạt 17.365 tấn và trị giá 556 triệu USD trong ba quý đầu năm.
Vì sao Việt Nam hưởng lợi?
- Lợi thế thuế quan: Tôm hùm Việt Nam không bị áp thuế bổ sung như Canada và Mỹ.
- Địa lý gần: Giảm hao hụt khi vận chuyển hàng sống.
- Nhu cầu dịch chuyển: Người tiêu dùng Trung Quốc ưu tiên tôm hùm xanh – loại Việt Nam có nguồn cung lớn.
- Sản lượng phục hồi: Các vùng nuôi lớn tăng trưởng trở lại trong giai đoạn 2023–2024.
Dù xuất khẩu tăng mạnh, người nuôi trong nước vẫn đối mặt nhiều áp lực: dư cung sau mùa lễ, giá giảm, cạnh tranh từ Australia, Canada, Mỹ và các nước Đông Nam Á.
Bên cạnh đó, thị trường Trung Quốc đang siết chất lượng, đăng ký cơ sở chế biến và có thể áp dụng mạnh các quy định mới như Lệnh 280. Nếu thực thi ngay, xuất khẩu tôm hùm – đặc biệt là hàng sống – sẽ chịu tác động trực tiếp./.
Theo Doanh nghiệp & Thương hiệu
